بوی چوب
بوی چوب ناشی از وجود مواد استخراجی فرار در چوب است. در مواردی که چنین موادی در چوب وجود دارد، اکثراً در دیواره سلولهای چوب درون، ذخیره می شوند.
با توجه به اینکه این مواد استخراجی، معمولاً فرار هستند، از این رو چوب تازه قطع شده در ابتدا معطر است و پس از مدتی که در معرض هوای آزاد قرار گرفت بوی خود را به تدریج از دست می دهد. به همین دلیل در چوب های تازه قطع شده بوی چوب محسوستر می باشد.
همچنین در برخی موارد حمله قارچهای چوب خوار و یا باکتری ها ممکن است، باعث تجزیه دیواره سلولی شده و ایجاد بو در چوب کنند.
تشریح بوی درختان
تشریح و بیان بوی چوب مانند رنگ آن آسان نیست. ولی بعضی از چوب ها به کمک بوی مخصوص آنها شناسایی میشوند.
چوب سدرها و سروها دارای بوی مطبوعی هستند و انواع کاج نیز بوی رزین میدهد. یکی از گونههای افرا هنگامی که گرم و مرطوب است بوی مربای توت فرنگی میدهد و چوب تیک بوی چرم سوخته را می دهد.
چوب بعضی از گونه های مناطق استوایی نیز بو های مختلفی دارند و بر حسب بویی که دارند با نامهای چوب کافور، چوب سیر، چوب تمشک و غیره معروف می باشند.
از چوبهای داخلی ایران زربین که از خانواده سروهاست، دارای بویی مطبوع و سرخدار دارای بوی نامطبوعی است. بااینوجود به دلیل اینکه بعضی از چوبها فاقد بوی به خصوصی هستند و بهعلاوه بر روی چوبها در اثر گذشت زمان و تاثیر عوامل خارجی بهتدریج کاهش مییابد، بنابراین تشخیص چوب با استفاده از بو همیشه میسر نیست، اما در شناسایی چوب موثر است.
محاسن و معایب بوی چوب
بوی چوب ممکن است ازجمله محاسن آن محسوب شود و در تعیین کاربرد آن تاثیر بسزایی داشته باشد. برای مثال اغلب مدادهای مرغوب به دلیل خوشبویی از چوب گونههای مختلف سروها و یا ارس ساخته میشود. درحالیکه در صنعت سبد سازی و جعبههای حملونقل و بستهبندی مواد غذایی، بوی چوب جزء معایب محسوب میشود، زیرا بوی چوب ممکن است روی بوی مواد غذایی تاثیر بگذارد.
در اینگونه موارد استفاده از چوبهای بدون بو ارجحیت دارد. بعضی از چوبها دارای بوی مخصوصی هستند که حشرات چوبخوار را از خود دور میسازند و یا بهعبارتدیگر حشره گریز هستند و به همین دلیل دوام طبیعی آنها زیادتر از چوبهای بیبو است. برای نمونه در شمال ایران در قدیم اغلب کمدهای لباس را از چوبهای زربین میساختند، زیرا چوب زربین دارای بوی مخصوصی است که باعث میشود حشرات چوبخوار به آن نزدیک نشوند و درنتیجه برای سالها دوام پیداکرده سالم میماند. البته گفتنی است که فقط داشتن بوی حشره گریز دلیل بادوام بودن چوب نیست، زیرا برخی از چوبها وجود دارند که دارای دوام طبیعی زیادی هستند، ولی فاقد هرگونه بوی مخصوص میباشند.
طعم چوب
طعم چوب نیز ناشی از وجود مواد استخراجی در چوب است که در بعضی موارد میتواند در شناسایی و مصارف چوب موثر واقع شود. طعم معمولاً در چوبهای تازه قطعشده محسوستر است که البته در چوب درون آن را بهتر میتوان تشخیص داد. چوبهایی مانند بلوط و شاهبلوط که حاوی مقادیر زیادی مواد استخراجی هستند طعم تلخ دارند.
کاربرد طعم چوب
در فرانسه بهترین و مرغوبترین شرابها را از بشکههای ساختهشده از چوب بلوط به دست میآید. معمولاً طعم چوب عاملی عمده در تشخیص و شناسایی چوب محسوب نمیشود، اما ممکن است در بعضی موارد در تشخیص چوبهای مختلف که ازنظر ساختمان ماکروسکوپی تشابه زیادی دارند، مورداستفاده قرار گیرد.
طعم چوبها در تعیین کاربرد آنها ازجمله در ساخت ظروف غذاخوری، قاشق چوبی، چوب بستنی و غیره بسیار بااهمیت است.