همانطور که می دانیم درختان از آب برای جذب مواد معدنی مورد نیاز خود و عملیات فتوسنتز استفاده می‌کنند. این آب توسط ریشه ها جذب شده و از تنه درخت بالا می رود و در نهایت توسط برگ‌ها، دوباره به محیط برمیگردد. برگ‌ها با خروج آب و برخی عملیات های شیمیایی، فتوسنتز کرده و انرژی شیمیایی مورد نیاز خود برای رشد را فراهم می کنند. این انرژی برای رشد درختان ضروری است.
حرکت آب در درخت
حتماً برای شما هم سوال پیش آمده که چگونه است که آب از ریشه به سمت بالا حرکت می کند، چرا که بر خلاف جاذبه زمین حرکت می کند.
جواب این سوال بسیار ساده است، بر روی برگ های درختان حفره های ریزی برای تبادل گاز با محیط وجود دارد که برگ درختان از این حفره ها برای عملیات فتوسنتز استفاده می کنند. آب از این حفره ها به سمت بیرون هدایت شده و بر روی برگ درختان تبخیر می شوند. این تبخیر باعث به وجود آمدن فشار منفی در مسیر آب شده و در واقع یک نوع خلأ را به وجود می آورند. این فشار منفی باعث می شود که آب از پایین درخت مکیده شود و به سمت برگ ها حرکت کند. مشابه این فرایند را در مکیدن بنزین با استفاده از شلنگ، از باک بنزین ماشین مشاهده میکنیم. در فرآیند کشیدن بنزین از باک بنزین، ابتدا با مکیدن اولیه یک فشار منفی در شلنگ ایجاد میکنیم و پس از اینکه بنزین در شلنگ جریان پیدا کرد، جریان بنزین ادامه دار خواهد بود چرا که همواره یک فشار منفی داخل شلنگ ایجاد می گردد.
مصرف و تبخیر آب درختان
اما نکته مهم که در این مقاله به آن خواهیم پرداخت، میزان مصرف آب توسط درختان و میزان تبخیر آب به محیط در یک درخت بالغ می‌باشد. یک درخت بالغ می‌تواند در یک روز گرم و خشک تا ۴ هزار لیتر آب را توسط برگ خود تبخیر کند. همچنین این درخت در هوای سرد و مرطوب تقریباً هیچ آبی از طریق برگ خود تبخیر نمی‌کند و این بدین معنی است که رطوبت و دما در میزان تبخیر آب توسط برگ درختان بسیار تعیین‌کننده است. تقریباً ۹۰ درصد آبی که توسط ریشه‌ها جذب می‌گردد، توسط برگ درختان تبخیر شده و ۱۰ درصد باقی‌مانده توسط درخت برای تولید انرژی شیمیایی و افزایش جرم، مورداستفاده قرار می‌گیرد. گرچه اکثر آب تبخیر شده از یک درخت توسط برگ آن درخت انجام می‌شود، اما میزان بسیار کمی از آب نیز توسط ریشه‌ها و تنه، تبخیر می‌شود.
تبخیر آب توسط برگ درختان نه‌تنها برای رشد درخت و ایجاد جریان آب از ریشه به برگ ضروری است بلکه باعث می‌شود که درختان و هر چیزی که نزدیک آن باشد نیز خنک بماند. یک درخت بالغ در شرایط ایده آل به ازای هر ۴۰ هزار لیتر آبی که جذب می‌کند، تنها می‌تواند چهار هزار لیتر از آن را برای تولید انرژی شیمیایی و رشد خود استفاده نماید. بسته به نوع درخت و شرایط آن، یک درخت با جذب ۱۰۰ تا ۵۰۰ کیلوگرم آب می‌تواند حدود ۴ کیلوگرم به جرم خود اضافه نماید. برای مثال یک جنگل در فصل رشد با مصرف ۴۰۰۰ تن آب حدود ۴ تن به جرم خود اضافه می‌کند، یعنی مابقی آب توسط درخت تبخیر می‌شود.
این تبخیر در این حجم وسیع می‌تواند به تغییرات رطوبت هوا در اطراف جنگل‌های وسیع منجر شود. به همین دلیل است که جنگل‌ها خود به‌تنهایی می‌توانند یک اکوسیستم مرطوب را که برای رشد انواع گیاهان وزندگی انواع حیوانات و حشرات مناسب است، ایجاد نماید. اگر هر درخت در طول روز بتواند حدود ۲۰۰۰ لیتر آب را تبخیر کنند، می‌توان نتیجه گرفت که یک جنگل کوچک با ۱۰۰۰ عدد درخت می‌تواند تا ۲ میلیون لیتر آب را از زمین بیرون کشیده، تبخیر نموده و وارد چرخه تولید آب شیرین نماید. جالب‌تر آن است که آبی که درختان از داخل خاک بیرون می‌کشند توسط انسان غیرقابل‌دسترس بوده و با هیچ تکنولوژی موجودی نمی‌توان این آب را از خاک جدا نمود.
با تمام این تفاسیر به اهمیت بسیار بالای درختان بر روی این کره خاکی پی می‌بریم و هرروز یکی از ویژگی‌های حیاتی آن‌ها را برای بقای انسان کشف میکنیم.
برای مطالعه مقالات علمی در زمینه چوب به قسمت مقالات سایت ونون وود مراجعه کنید.
